Το χωριό Μάλτσιανη βρίσκεται στης πρόποδες του Όρου Σιεντενίκου, όταν το αντικρίζεις από μακριά μοιάζει σαν μια ανοικτή παλάμη χεριού που ακουμπά ανάμεσα σε δύο βουνοκορφές, αριστερά το Ζιμόρι, δεξιά το Σκόλι, πάνω από το χωριό κείτεται καμαρωτά το Σιεντενίκου, λες και το χωριό κάθεται πάνω σε θρόνο, αετοφωλιά η μπαλκόνι των Ριζών όπως να το περιγράψει κανείς βρίσκεται σε ένα ειδυλλιακό τοπίο.
 |
| Άποψη του χωρίου. |
Το οδικό δίκτυο σήμερα είναι σε πολύ καλή κατάσταση, να το επισκεφτεί κανείς.
Φθάνοντας στο χωριό σε αποζημιώνει η εκπληκτική και μοναδική του θέα, νομίζεις ότι θα αγγίξεις τον ουρανό, η θα απλώσεις το χέρι να αγγίξεις το Παντοκράτορα, το Βούρκο ,τους Άγιοι Σαράντα, τα Φιλιατοχώρια απίστευτη πανοραμική θέα.Το χωριό απλώνεται ανάμεσα σε δύο βουνοπλαγιές ,δυτικά ο λόφος Σκόλι ανατολικά ο λόφος Ζιμόρι με προέκταση το λόφο του Αελιά που βρίσκεται το αρχαίο κάστρο (Ελίκρανον).
Ανατολικά συνορεύει με το χωριό Γρίαζδανη δυτικά με το χωριό Λεσινίτσα ,το Γιαννιτσάτη, την Τσερκοβίτσα και νότιο δυτικά με τον Άγιο Ανδρέα .
Το χωριό διοικητικά μετά την πρόσφατη διοικητική μεταρρύθμιση ανήκει στο Δήμο Φοινικαίων ,πρώην επαρχία Ριζών Θεολόγου Δίβρης.
Πριν φθάσουμε στο χωριό συναντούμε το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου υπολογίζεται ότι χτίστηκε περίπου το 1200, και σύμφωνα με μαρτυρίες παππούδων αρχικά βρίσκονταν στην τοποθεσία Γράβα στο Κεφαλόβρυσο.
Προχωρώντας την ανηφόρα του Αϊ Μαρτίνι, δεξιά μας βλέπουμε το αρχαίο κάστρο Ελίκρανον να στέκεται καμαρωτά στην κορυφή του λόφου με μορφή πυραμίδας.
Φθάνοντας στο Μαγκανάρη διακρίνονται καθαρά τα ερείπια του παλιού οικισμού.
Στο κέντρο του χωριού υπάρχει η εκκλησία Κοίμησεως Θεοτόκου βυζαντινής περιόδου το έτος κατασκευής δεν το γνωρίζουμε ,μια επιγραφή στο ναό αναφέρει το 1749 ,οι μαρτυρίες όμως των κατοίκων λένε ότι χτίστηκε πολύ πριν την άλωση της πόλης.
 |
| Ο ιερός ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου πάνω από το παράθυρο φαίνεται το έτος κατασκευής. |
Στον περίβολο της εκκλησίας από την δυτική πλευρά του ναού υπάρχουν ακόμα ερείπια αρχαίου ιερού πάνω στα οποία χτίστηκε ο ναός.
Λίγα μέτρα από την εκκλησία υπάρχει το πηγάδι της Μαργάρος με το γέρο πλάτανο κάνοντας της ζεστές μέρες του καλοκαιριού, όταν κάθεσαι κάτω από την σκιά που χαρίζουν απλόχερα τα κλωνάρια του νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε πραγματική όαση.
Αφήνουμε πίσω το κέντρο του χωριού και συνεχίζουμε το δρόμο προς την πανωμεριά, υπάρχει ένα πανέμορφο μικρό εκκλησάκι οι Ταξιάρχες το είχαν κατεδαφίσει την περίοδο του καθεστώτος και τα τελευταία χρόνια οι Τζοράτες το ξανά έχτισαν όλο με πέτρα.
Φθάνοντας στη πανωμεριά συναντούμε το πηγάδι τον Γλύκερα που τροφοδοτεί τους πανωμερίτες με άφθονο παγωμένο νερό μάλιστα από το Γλύκερα, ποτίζανε τους κήπους οι περισσότερες οικογένειες του χωριού.
Αν κάποιος θέλει να γνωρίσει την Μάλτσιανη αξίζει τον κόπο να επισκεφτεί το αρχαίο κάστρο Ελίκρανον στον Αελιά ,περίπου μια ώρα περπάτημα να θαυμάσει από κοντά τα αρχαία τοίχοι, το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία τα πλακόστρωτα του κάστρου και τους αρχαίους τάφους.
Επόμενος προορισμός ο Άγιος Νικόλαος στους Βουρλάτες ,δίπλα από το εκκλησάκι το αρχαίο ιερό τα τοίχοι διακρίνονται καθαρά λίγο πιο κάτω υπήρχαν και άλλα αρχαία τοίχοι ....ο χρόνος τα έκρυψε περιμένοντας τους αρχαιολόγους και ιστορικούς να τα ανακαλύψουν ίσως και μια από τις χαμένες πόλης της Ηπείρου Ελίκρανον, μια από της εβδομήντα που κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι στην Ήπειρο.
Έχουμε τον παλιό οικισμό στο Μαγκανάρη, παλιό οικισμό στο Σέλωμα, παλιό οικισμό στους Βουρλάτες, παλιό οικισμό στην Πλασιά, παλιό οικισμό στο Κεφαλόβρυσο και τον παλιό οικισμό στο Σκόλι προς το Καλοχώραφο.
Πολλά τα σημεία που κρύβεται η ιστορική αλήθεια και μπορεί να επισκεφτεί κανείς στη Μάλτσιανη,όπως την Πλασιά, τον Κατωκάμπο, Ζιμόρι, Κεφαλόβρυσο που μαρτυρούν την ιστορία του τόπου, εμείς πρέπει να ενδιαφερθούμε να τα αναδείξουμε.
